“Mụn nội tiết” vẫn là một trong những từ khóa tìm kiếm lọt top google trong mảng da liễu thẩm mỹ. Lượng người tìm kiếm nhiều là vậy, tuy nhiên, một khi đã nhắc đến nội tiết thì mỗi người mỗi cơ địa, mỗi người mỗi hình thái, triệu chứng mụn khác nhau, dẫn đến khó khăn trong việc đưa ra một phương án điều trị chung.

Hôm nay, BS. Thành muốn kể lại một câu chuyện về hành trình điều trị da cho một bệnh nhân nữ bị mụn dai dẳng. Đây là một ca mụn mức độ trung bình, với mụn ẩn và mụn mủ rải rác khắp mặt, số lượng không hề ít. Da của bạn ấy còn có những dấu hiệu đặc biệt như rậm lông - một biểu hiện gợi ý rằng nội tiết tố có thể đang đóng vai trò quan trọng trong tình trạng mụn.

Để BS. Thành giải thích rõ hơn chỗ này: Rậm lông (hirsutism) có thể là một dấu hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là sự tăng cường hoạt động của các hormone androgen (như testosterone). Androgen là nhóm hormone thường được gọi là "hormone nam", mặc dù chúng cũng tồn tại ở phụ nữ nhưng với mức độ thấp hơn. Khi sự sản xuất androgen tăng lên hoặc hormone ở nhóm đối diện(như estrogen) giảm xuống, hoặc thậm chí không có thay đổi gì về cân bằng hormone nhưng cơ quan đích(như tuyến bã nhờn, hệ thống lông tóc…) trở nên nhạy cảm hơn với nhóm androgen , chúng có thể gây ra hiện tượng mọc lông nhiều hơn ở những vùng không mong muốn.

1. Khởi đầu không dễ dàng

Khi bạn ấy tìm đến bác sĩ Thành, làn da bạn đang ở giai đoạn khá “khó chịu”. Mụn ẩn lẩn khuất dưới da, mụn mủ thì rõ hơn với những nốt đỏ, đặc biệt quanh miệng còn xuất hiện mủ trắng do bội nhiễm vi khuẩn (tức là tổn thương mụn có sự thâm nhập của những loại khuẩn khác ngoài C.acnes). Da dày sừng, lỗ chân lông bít tắc, cộng thêm việc tăng tiết dầu khiến mọi thứ trở nên phức tạp hơn. Bạn chia sẻ rằng tình trạng mụn đã bắt đầu từ hồi dậy thì và kéo dài đến tận sau đó (càng củng cố hơn giả thuyết do nội tiết), dù tuổi teen đã qua từ lâu. Việc chăm sóc da không đúng cách trước đây càng làm tình trạng thêm trầm trọng.

Bác sĩ quyết định áp dụng một phác đồ điều trị kết hợp tại chỗ trước hết: peel da với Salicylic Acid (SA) 30% và sử dụng thuốc thoa tại chỗ. Cụ thể, tretinoin 0.05% được chỉ định thoa toàn mặt vào buổi tối sau serum, còn azelaic acid thoa toàn mặt vào buổi sáng, cũng sau bước dùng serum. Các liệu trình peel da cách nhau 1 tháng, và giữa những lần peel, bệnh nhân đến phòng khám mỗi tuần để lấy mụn cùng thực hiện chiếu đèn, điện di hoạt chất giúp giảm viêm và thâm.

2. Vì sao chọn peel da?

Ở case của bạn, thông qua đánh giá sơ bộ tình trạng da và phán đoán khả năng đáp ứng điều trị, lý do BS. Thành chọn peel da rất đơn giản nhưng cũng không kém phần quan trọng. Da của bạn bị dày sừng và lỗ chân lông bít tắc nghiêm trọng, đến mức mỹ phẩm thoa ở nhà không thể thẩm thấu mà còn làm tình trạng tệ hơn. Peel da với SA 30% giúp trước hết loại bỏ lớp sừng dày, làm thông thoáng lỗ chân lông, giảm viêm từ đó tạo điều kiện cho các sản phẩm điều trị tại chỗ khác phát huy hiệu quả.

Salicylic Acid (SA) thuộc nhóm Beta Hydroxy Acid (BHA), có đặc tính tan tốt hơn trong dầu. Điều này cho phép SA thẩm thấu sâu vào lỗ chân lông - nơi dầu thừa, tế bào chết và vi khuẩn tích tụ - để làm sạch từ bên trong, bản thân SA cũng là một hoạt chất giảm viêm hiệu quả và an toàn. Nồng độ 30% là mức chuyên nghiệp, thường chỉ được thực hiện tại phòng khám dưới sự giám sát của bác sĩ da liễu. Khi peel, SA phá vỡ liên kết giữa các tế bào sừng, loại bỏ lớp sừng dày trên bề mặt làm thông thoáng lỗ chân lông. Sau peel, da trở nên “dễ thở” hơn, tạo điều kiện lý tưởng cho các hoạt chất khác phát huy tác dụng và là nền tảng để các bước điều trị tiếp theo đạt kết quả tốt.

Trong vài ngày đầu sau peel, da có thể bong tróc nhẹ. Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy hơi châm chích hoặc khô da, nhưng đây là dấu hiệu bình thường.

Song song đó, bạn còn được kê tretinoin 0.05%, dạng thức không cần chuyển hoá của vitamin A, để dùng vào mỗi tối. Tretinoin hoạt động bằng cách hạn chế tiết bã nhờn, tăng tốc độ thay mới tế bào da (turnover), đẩy các tế bào chết lên bề mặt và ngăn chúng tích tụ trong lỗ chân lông. Đ

iều này giúp giảm mụn ẩn, mụn mủ và cả nhân mụn mới hình thành. Hơn nữa, tretinoin kích thích sản sinh collagen ở lớp trung bì, cải thiện cấu trúc da và làm mờ sẹo rỗ nông. Giai đoạn retinization ban đầu da thường khô, đỏ, bong tróc và có thể bị “đẩy mụn” trong khoảng 2 - 3 tuần. Ở giai đoạn này, bệnh nhân cần chịu khó và kiên nhẫn, tránh “táy máy” gãi mặt hoặc lột sớm những mảng bong nhưng chưa kịp tróc.

Còn azelaic acid lại nổi bật với tác dụng kháng viêm, điều hoá quá trình sừng hoá, ức chế vi khuẩn C.acnes - thủ phạm chính gây mụn - và làm sáng da, giảm thâm hiệu quả. Tuy nhiên, đây cũng là một hoạt chất kê đơn. Các bạn bị mụn nên cân nhắc nếu có dự tính dùng tại nhà, vì một số cơ địa có thể bị ngứa và đỏ da thêm khi dùng azelaic acid.

3. Ba tháng thay đổi

Hành trình bắt đầu từ tháng 9 năm 2023. Trong 3 tháng, bạn này trải qua 3 lần peel da, mỗi lần cách nhau đúng 1 tháng. Giữa các lần peel, việc lấy mụn và điện di hoạt chất được duy trì đều đặn hàng tuần. Điện di là kỹ thuật dùng dòng điện nhẹ để đưa hoạt chất vào sâu trong da, tăng hiệu quả giảm viêm và làm mờ thâm - một bước hỗ trợ không thể thiếu trong phác đồ này.

Đến lần peel thứ 3, vào tháng 12 năm 2023, kết quả thật sự rõ rệt. Mụn ẩn và mụn mủ gần như biến mất, da không còn dày sừng, lỗ chân lông thông thoáng rõ rệt. Những vết sẹo rỗ mới hình thành từ mụn trước đó cũng cải thiện nhiều nhờ peel da kích thích tái tạo bề mặt. Thấy da đáp ứng tốt, bác sĩ Thành quyết định tiếp tục duy trì phác đồ thoa tại chỗ ở nhà để củng cố kết quả. Đây là một trường hợp đáp ứng tốt với điều trị tại chỗ mà chưa cần dùng tới thuốc uống. Hiệu quả đạt được được đánh giá là tốt nhưng cần theo dõi và có routine duy trì sau đó để tránh tái phát mụn.

4. Nhìn lại và hy vọng

Bác sĩ Thành rất vui mừng khi làn da của bệnh nhân đã hoàn toàn sạch mụn, mịn màng và tươi tắn. Lớp sừng đã trở lại bình thường, lỗ chân lông cũng không còn dấu hiệu bít tắc, và sự tự tin của bạn ấy thực sự tỏa sáng. Đây là một trường hợp thành công điển hình, chứng minh rằng việc điều trị mụn kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng. Nếu không, mụn có thể để lại sẹo rỗ, gây ảnh hưởng lâu dài đến cả ngoại hình và tâm lý.

Mỗi làn da đều có những đặc điểm và câu chuyện riêng biệt. Do đó, phác đồ điều trị cần được cá nhân hóa, dựa trên tình trạng da cụ thể của từng người. Trong trường hợp này, việc kết hợp peel da, sử dụng thuốc thoa và điện di đã mang lại hiệu quả tuyệt vời. Bác sĩ Thành muốn nhắn nhủ đến các bạn, những người đang gặp vấn đề về mụn và đã tự làm nhiều cách mà tình trạng không cải thiện, các bạn đừng chần chừ, hãy tìm đến sự tư vấn của các chuyên gia da liễu để có hướng điều trị phù hợp nhất.

Thông tin liên hệ

Bác sĩ Thành (Founder Delaxi Beauty & Clinic)

Các bạn có thể liên hệ với Bác sĩ Thành thông qua những nền tảng dưới đây:

_______________

Bài viết thuộc quyền sở hữu của BS. Đỗ Thành và group Đồng Điệu. Đề nghị không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý của tác giả.Bài viết độc lập, không được tài trợ bởi bất cứ nhãn hàng nào.