Mụn mạch lươn

1. Mụn mạch lươn là gì?

Đặc điểm của loại mụn này là viêm dai dẳng và hình thành những ổ áp xe kết nối với nhau qua đường xoang, ngoằn ngoèo như hình con lươn. Ban đầu, tổn thương dạng nốt có thể giống mụn nhọt, nhưng bên dưới có phản ứng viêm mạnh và hình thành mủ. Đây là một loại mụn trứng cá hiếm gặp, nhưng thường để lại hậu quả nghiêm trọng và có khả năng cao hình thành sẹo sau điều trị.

2. Phân biệt mụn mạch lươn với mụn trứng cá

• Không chỉ có ở mặt mà còn rải rác ở các vị trí khác như cổ, vai, lưng, thậm chí là mông

• Thường xuất hiện theo nhóm 3 mụn, các u nang thường chứa mủ và có mùi hôi

• Nang mụn sẽ gia tăng kích thước theo thời gian, sưng đỏ và các nang này sẽ kết nối với nhau

• Trong khi mụn trứng cá thông thường có thể được kiểm soát bằng các thuốc bôi tại chỗ thì mụn mạch lươn cần được điều trị tích cực do mức độ viêm và hình thành các nốt và u nang sâu.

3. Nguyên nhân gây ra mụn mạch lươn?

+ Mụn trứng cá mạch lươn có cơ chế hình thành tương tự như các dạng trứng cá khác. Xuất phát điểm vẫn là hoạt động tăng tiết bã nhờn của da, cộng thêm là sự sừng hóa nang lông, tế bào chết và hoạt động của vi khuẩn gây hại. Nhưng vì các yếu tố bên trong (di truyền, nội tiết,..) và không điều trị đúng cách dễ dẫn đến viêm lan rộng, kéo dài dẫn đến mụn mạch lươn.

Một số các chế độ ăn uống không kiểm soát dễ khiến mụn trứng cá thông thường trở nên nghiêm trọng hơn như:

• Bổ sung quá nhiều Vitamin B6, B12 (Vì quá trình chuyển hóa kỵ khí của P.Acnes phụ thuộc vào B12, làm tăng tổng hợp porphyrin, gây viêm mụn trứng cá);

• Bổ sung nhiều Whey protein thường gặp ở các vận động viên thể hình (Mặc dù cơ chế bệnh sinh chưa được biết đến, nhưng có thể do nội tiết tố liên quan đến sữa, có liên quan đến sự tăng sinh tế bào sừng, sản xuất androgen và dẫn đến tăng tiết bã nhờn);

• Iot;

• Steroid đồng hoá (tăng lipid bề mặt da, hàm lượng axit béo tự do và cholesterol của các lipid này cũng như mật độ P. Acnes trên da)

+ Một số các trường hợp cũng được ghi nhận là do bệnh tự miễn, liên quan đến hệ thống miễn dịch của cơ thể.

4. Hậu quả do mụn để lại?

• Nhiễm trùng lan rộng: tại các nang mụn lúc này đã có sự xuất hiện của vi khuẩn từ đó tạo điều kiện cho nhiễm trùng lan rộng, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm trong đó có nhiễm trùng huyết.

• Sẹo: viêm sâu và lan rộng gây tổn thương sâu đến lớp hạ bì da, kích thích sản sinh collagen quá mức, dẫn đến hình thành sẹo lồi hoặc sẹo lõm.

• Ảnh hưởng tâm lý: vì tình trạng này thường kéo dài, khó điều trị, gây mất thẩm mỹ và có mùi hôi nên người bệnh thường có cảm giác tự ti, bị cô lập và dễ dẫn đến ảnh hưởng tâm lý.

5. Cách điều trị mụn mạch lươn

Phần này mình chỉ cung cấp thông tin dựa trên nghiên cứu thôi, còn đã quay vào ô mắc “Mụn mạch lươn” rồi thì việc bạn cần làm là tìm bác sĩ để chẩn đoán chính xác và cụ thể hóa điều trị đúng với tình trạng da của mỗi người nhé.

Lựa chọn hàng đầu

• Isotretinoin trong 20 đến 28 tuần hoặc trong một số trường hợp, thậm chí lâu hơn.

• Cân nhắc thêm prednisone đường uống (1 mg/kg/ngày) trong 14 đến 28 ngày sau khi bắt đầu dùng isotretinoin. (Prenisolon đã được chứng minh là có hiệu quả nếu mụn bùng phát khi bắt đầu dùng isotretinoin hoặc khi có các triệu chứng toàn thân)

• Khi gặp phản ứng toàn thân do miễn dịch gây ra (như sốt, khó chịu, chán ăn, khởi phát đột ngột mụn trứng cá kèm rỉ nước) liên quan đến việc sử dụng isotretinoin thì nên tạm dừng isotretinoin, tiếp tục sử dụng prednisone trong 2 đến 4 tuần, sau đó có thể bắt đầu lại isotretinoin từ từ (0,1 mg/kg/ngày) và tiếp tục sử dụng prednisone thêm 4 tuần nữa.

Các lựa chọn khác

• Sử dụng minocycline hoặc doxycycline ở mức 100 mg hai lần mỗi ngày.

• Dapsone liều 50 đến 150 mg mỗi ngày là một lựa chọn thay thế nếu không đáp ứng (phải cẩn thận theo dõi xét nghiệm methemoglobinemia, thiếu hụt G6PD và mất bạch cầu hạt).

• Điều trị bằng thuốc ức chế TNF-alpha như infliximab, adalimumab và etanercept cũng được báo cáo trong một số trường hợp.

• Các liệu pháp laser đã cho thấy hiệu quả trong một vài báo cáo trường hợp.

6. Phần kết

Mụn mạch lươn là một loại mụn nguy hiểm nhưng có phải ai cũng sẽ mắc loại mụn này không?

Câu trả lời là không, so với tỷ lệ mụn trứng cá thông thường gặp là khoảng 85% ở người trẻ tuổi thì mụn mạch lươn chỉ chiếm một tỷ lệ khác nhỏ. Tuy nhiên, nhỏ nhưng không có nghĩa là không nguy hiểm và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, như mình đã đề cập bên trên, có thể là do cơ chế tự miễn (khó thay đổi) hoặc do mụn trứng cá thông thường nặng dần và chuyển thành thì mình hoàn toàn có thể thay đổi bằng cách điều trị mụn trứng cá đúng, càng sớm càng tốt, không để tình trạng viêm nhiễm kéo dài và lan rộng nhen!

_____________

Bài viết thuộc quyền sở hữu của Hằng Võ và group Đồng Điệu. Đề nghị không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý của tác giả.

Bài viết độc lập, không được tài trợ bởi bất cứ nhãn hàng nào. Chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể thay thế các nghiên cứu khoa học chính thống/hay lời khuyên y tế.