Hàng rào bảo vệ da - một vấn đề mà chúng ta thường hay nghe nhắc tới khi trên da có các biểu hiện bong tróc, ửng đỏ, ngứa hoặc nhiểm khuẩn. Vậy hàng rào bảo vệ da là gì và có ảnh hưởng gì tới sức khỏe làn da chúng ta, thì hãy cùng Bích đào sâu nhé.

Đầu tiên thì mình cùng tìm hiểu về kiến thức vỡ lòng cái đã, những ai đã biết thì cho Bích xin nhiều góp ý còn ai chưa biết thì mình sẽ đọc và học nhé.

Như chúng ta đã biết: Da được tạo thành từ 3 lớp, mỗi lớp phục vụ một mục đích bảo vệ quan trọng cho cơ thể mình. Khái quát hơn thì da chúng ta có 3 lớp: Thượng bì - Trung bì - Hạ bì. Và mỗi lớp đều có chức năng riêng để giúp bảo vệ chúng ta. Hôm nay mình sẽ tập trung các yếu tố đến từ thượng bì (vì nội cái thượng bì thôi cũng quá trời rồi).

Lớp thượng bì có 4 lớp tế bào xếp chồng lên nhau: Lớp sừng - Lớp hạt - Lớp gai - Lớp đáy với nhiều thành phần, yếu tố phối hợp nhau để tạo ra một hàng rào bảo vệ da vững chắc cho da.

Series Phục hồi làn da (P1): Tổn thương hàng rào bảo vệ da

Lớp đáy

Đây là lớp tân sinh tạo ra tế bào mới, nếu tổn thương thượng bì mà ko đụng chạm tới tế bào đáy thì các tế bào sẽ tăng sinh và biệt hóa bình thường, ngược lại nếu có yếu tố hư hại tế bào hay màng đáy thì quá trình này sẽ không diễn ra nữa và tại đó sẽ trở thành mô sẹo.

Lớp gai

Tiếp theo là ở lớp tế bào gai, giữa tế bào gai có cầu nối liên bào desmosome - là cấu trúc bám dính tế bào chuyên biệt được tìm thấy trong các mô, biểu mô. Chức năng chính là cung cấp sức đề kháng cơ học cho các mô biểu mô có vai trò trong khả năng chống lại lực kéo cơ học của da, bảo vệ chống lại sự hình thành mụn nước và vết thương. Ngoài ra, desmosome còn góp phần tạo nên hàng rào thẩm thấu của lớp biểu bì, ngăn chặn sự mất nước quá mức và sự xâm nhập của các chất có hại vào cơ thể.

Ngoài desmesome thì có thêm cytoskeleton - bộ xương tế bào, là một mạng lưới các protein sợi nằm trong bào tương của tế bào nhân thực, có chức năng tạo khung, duy trì hình dạng và thực hiện các chuyển động của tế bào.

Trên lớp tế bào gai sẽ có thêm cái mối nối chặt Tight Junctions như những nút chặt làm bền hơn sự gắn kết các tế bào với nhau khiến cho các khoảng hở tế bào khép lại không bị hở quá. Protetin tạo ra những mối nối chặt thường nhắc đến nhiều là Claudin. Nếu như Claudin bị suy giảm hay mất đi thì sẽ làm cho mối nối chặt bị suy yếu, lúc này vi khuẩn rất dễ xâm nhập vào.

Khi vi khuẩn hay tác nhân ngoại lai xâm nhập thì lúc này sẽ được tế bào Langerhans (một loại tế bào miễn dịch nhiều chân) bắt lại, sau đó gây đáp ứng miễn dịch và kích thích xảy ra một chuỗi đáp ứng miễn dịch về sau, vì vậy mà cơ thể phát triển ra một số bệnh lý mà trong đó giải thích là các tổn thương do viêm.

Lớp sừng

Khi đi lên lớp trên cùng sẽ có các tế bào sừng xếp thành từng lớp và dính với nhau bởi lipid gian bào, lipid này tráng đều khoảng giữa gian bào ở giưa tế bào sưng tạo ra 1 hàng rào chống thấm nước. Lipid này được goi là thể lá (lamellar) được tạo ở lớp hạt sau đó tế bào thoái hóa và thể lá này bung ra và tráng vào trong các tế bào sừng.

Thể lamellar chứa acid béo tự do và ceramide, nếu thiếu đi thể này thì phòng tuyến đầu tiên của da sẽ hư tổn. Ngoài lipid chúng ta còn có các yếu tố làm ẩm tự nhiên của da, các yếu tố này được chuyển hóa từ chất Filaggrin - 1 prottein quan trọng của thượng bì. Nếu có vấn đề bị mất đi Filaggrin thì không có cơ chất để tạo ra yếu tố làm ẩm tự nhiên, da mình sẽ yếu dần đi và bị mất nước ra bên ngoài.

Chưa hết đâu nha, ngoài bức tường thành kể trên da chúng ta còn là nơi cư ngụ của rất nhiều vi sinh vật bao gồm vi khuẩn, vi nấm, đơn bào tạo ra những chất chuyển hóa giúp cho cơ thể chúng ta khỏe mạnh, kích thích miễn dịch, sản xuất kháng thể, bảo vệ cơ thể, ức chế sự phát triển vi sinh vật gây bệnh do ức chế một số thụ thể và cơ chế cạnh tranh chất dinh dưỡng.

Series Phục hồi làn da (P1): Tổn thương hàng rào bảo vệ da

Tạm kết

Qua đó, chúng ta thấy được những lớp tế bào có nhiều thành phần, yếu tố tạo thành một thể thống nhất có cấu trúc bền vững khiến cho những yếu tố vật lý, hóa học, sinh học từ bên ngoài môi trường không xâm nhập được vào vì những khoảng kẽ đã được lắp đầy và ngược lại những chất chuyển hóa như nước và ion trong quá trình trao đổi chất không được mất ra ngoài. Nhờ vậy đảm bảo được hoạt động chuyển hóa, bảo vệ và cân bằng sức khỏe làn da.

Khi da bị suy yếu một yếu tố trong hàng rào bảo vệ da, tùy theo vấn đề mà sẽ có định hướng miễn dịch khác nhau, và biểu hiện ngoài da sẽ có biểu hiện khác nhau, tuy nhiên da sẽ có biểu hiện đầu tiên là da sẽ không giữ được nước thì lúc này da sẽ có biểu hiện khô và bong tróc, dễ kích ứng, lúc này các tác nhân ngoại lai dễ xâm nhập hơn nên da rất dễ bị viêm.

Vậy cần làm gì để hàng rào bảo vệ da được ổn định?

Cơ thể mình luôn có cơ chế điều hòa và tự sửa chữa, khi lớp sừng bị một yếu tố tổn thương thì sẽ lúc này lớp sừng sẽ có cơ chế tự sửa chữa để duy trì sự cân bằng sinh lý bình thường cho da để duy trì độ ẩm và ngăn chặn tác nhân gây hại.

Series Phục hồi làn da (P1): Tổn thương hàng rào bảo vệ da

Tuy có khả năng tự phục hồi nhưng khả năng cũng có giới hạn, nếu các yếu tố gây tổn thương ngày càng nhiều và tăng thì lúc này da không thể tự sửa chữa nữa, thì lúc này các tế bào sẽ bị tổn thương dần và mất đi cơ chế tự phục hồi. Vậy chúng ta cần làm gì? Cùng đón xem ở phần 02 nha.

_____________

Thông tin liên hệ

_____________

Bài viết thuộc quyền sở hữu của Nguyễn Thanh Bích và group Đồng Điệu. Đề nghị không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý của tác giả.

Bài viết độc lập, không được tài trợ bởi bất cứ nhãn hàng nào.