Mụn nấm men có thể là cụm từ phổ thông dễ hiểu, thật chất trong y khoa sẽ thuật ngữ là: “viêm nang lông do nấm Malessezia”.

1. Vậy Malessezia là gì?

Malassezia furfur: là một loại nấm men, ưa keratin, ưa lipid, rất khó nuôi cấy. Bình thường M.furfur sống hoại sinh trên da người, có tính lây nhiễm.

Malassezia gây bệnh khi có điều kiện thuận lợi như:

  • Đổ mồ hôi nhiều
  • Xoa kem có chất béo lên da
  • Tăng cortisone máu…, ngoài ra còn có vai trò của yếu tố di truyền.

Malessezia có thể gây lang ben, viêm nang lông, viêm da tăng tiết bã, gàu, đôi khi xâm nhập máu gây nhiễm nấm máu.

Tổng quan xong rồi giờ mình sẽ nói cho tiết hơn về viêm nang lông do nấm Malassezia nha

Loại nấm men này sẽ được tìm thấy trong lớp sừng và nang lông, nơi nó sử dụng lipase và phospholipase của chính nó để thủy phân chất béo trung tính từ bã nhờn thành acid béo tự do để làm nguồn thức ăn dẫn đến sự tăng sinh mạnh và ko kiểm soát và phát triển thành viêm, trên lâm sàng chúng ta sẽ thấy như là dạng mụn trứng cá biểu hiện bằng các mụn sẩn và mụn mủ ngứa ở phần trên cơ thể và mặt.

Và tình trạng này thường bị nhầm lẫn với mụn trứng cá thông thường và khó phân biệt được đâu là viêm nang lông do nấm đâu là mụn trứng cá… tới đây nhức nhức cái đầu ha

Tuy nhiên khi điều trị, viêm nang lông Malassezia không đáp ứng với phác đồ điều trị mụn trứng cá nên việc phân biệt rõ ràng rất quan trọng

Nếu chẩn đoán sai mà điều trị bằng kháng sinh có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật trên da và làm bệnh trầm trọng hơn.

Hai bệnh này có thể được phân biệt bằng cách không đáp ứng với kháng sinh uống và bôi tại chỗ, tính chất thường ngứa của các tổn thương.

2. Viêm nang lông/ mụn nấm men có lây không?

Nó có thể lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể nếu bạn gãi vào các nốt mụn và sau đó chạm vào một bộ phận khác của cơ thể, từ khăn tắm hoặc dao cạo đã qua sử dụng. Da tiếp xúc rất gần với da cũng có khả năng lây lan.

3. Một số chẩn đoán trên lâm sàng

  • Chiếu đèn Wood lên da, chỗ tổn thương sẽ phát huỳnh quang màu vàng xanh lá cây nhạt.
  • Xét nghiệm trực tiếp: Soi trực tiếp vẩy da trong KOH 20% hay xanh methylene thấy những tế bào nấm men tròn (kích thước tới 8 µm) và những sợi nấm (2,5 – 4 µm) ngắn, cong, ít phân nhánh, đôi khi gặp những tế bào hình oval, hình trụ, 1,5 – 2,5 x 3 – 3,5 µm, thành đám.
  • Nuôi cấy: Ít làm chỉ khi nghi ngờ nấm máu, nấm rất khó mọc, môi trường Sabouraud có kháng sinh, cycloheximide phủ một lớp dầu olive.

3. Nguyên nhân nào gây ra viêm nang lông/ mụn nấm men?

  • Da dầu: Da dầu tạo môi trường thuận lợi cho nấm Malassezia phát triển.
  • Môi trường ẩm ướt và nóng: Điều kiện ẩm ướt và nóng làm gia tăng sự phát triển của nấm.
  • Sử dụng mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc tóc, da không phù hợp: Một số sản phẩm có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông và tạo điều kiện cho nấm phát triển.
  • Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch suy yếu có nguy cơ cao hơn bị viêm nang lông do nấm Malassezia

4. Điều trị

Khi nghi ngờ những triệu chứng có liên quan tới mụn nấm men, nên đi tới bệnh viện để xét nghiệm và được bác sĩ kê thuốc để điều trị.

Mụn nấm men sẽ được điều trị hiệu quả hơn khi kết hợp đường uống và đường bôi.

  • Thuốc kháng nấm: Sử dụng các loại thuốc kháng nấm dưới dạng kem, gel hoặc dầu gội đặc trị.
  • Chăm sóc da đúng cách: Duy trì làn da sạch sẽ, tránh sử dụng các sản phẩm gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
  • Điều chỉnh thói quen sinh hoạt: Tránh môi trường ẩm ướt, tắm sạch sau khi ra mồ hôi nhiều.
  • Tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu: Nếu tình trạng viêm nang lông không cải thiện sau khi tự điều trị, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Do thuốc uống có khả năng gây độc cho gan, thuốc chống nấm đường uống được chống chỉ định ở những bệnh nhân bị bệnh gan nên việc thăm khám và tư vấn trực tiếp với bác sĩ da liễu là rất cần thiết

Nên được thăm khám 2–3 tháng sau khi bắt đầu điều trị để xác định phác đồ đó có hiệu quả hay không và kiểm tra các xét nghiệm chức năng gan nếu đã sử dụng thuốc kháng nấm đường uống.

Không nên sử dụng các loại thuốc kháng sinh vì có thể dẫn đến tình trạng tệ hơn, gây nên sự phát triển quá mức của nấm men.

Cẩn thận với các loại các sản phẩm bôi ngoài da như vật dụng trang điểm, kem dưỡng da hoặc kem chống nắng cũng có thể thúc đẩy bùng phát.

Các sản phẩm nên dùng:

  • Sữa rửa mặt dịu nhẹ
  • Kem dưỡng nền nước (có thể dùng hoặc không tùy thuộc vào thời tiết để cung cấp đủ độ ẩm cho da).
  • Kết hợp cùng các loại thuốc bôi được bác sĩ kê.

Tóm lại, khi có triệu chứng như trên hoặc mụn không thuyên giảm nên đến cơ sở da liễu để thăm khám.

Không nên tự ý lấy nhân mụn, vì có thể lây lan ra nhanh và khó kiểm soát. Đặc biệt đối những vật dụng không được vệ sinh kĩ thì khi dùng chung vẫn lây lan sang người khác.

_____________

Bài viết thuộc quyền sở hữu của Nguyễn Thanh Bích và group Đồng Điệu. Đề nghị không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý của tác giả.

Bài viết độc lập, không được tài trợ bởi bất cứ nhãn hàng nào. Chỉ mang tính chất tham khảo. Không thể thay thế các nghiên cứu khoa học chính thống/hay lời khuyên y tế.